Bezpieczny Przejazd

Na urokliwej Polanie Jakuszyckiej, położonej w sercu Dolnego Śląska, znajduje się przystanek kolejowy przyciągający nie tylko miłośników podróży i turystyki, ale również pełniący rolę świadka historii kolejnictwa w Polsce i Czechach, a od niedawna nowego toru na sporty zimowe, ale po kolei!

Historia przystanku

Kolej Izerska, powstała w latach 1898-1902, pierwotnie miała służyć transportowi towarowemu, łącząc Prusy z Austro-Węgrami. Z biegiem czasu jednak, jej funkcje rozszerzono o przewóz pasażerów. Przystanek Polana Jakuszycka, pierwotnie nazwany Karlsthal, został otwarty w październiku 1902 roku. Nazwę przystanku kilkakrotnie zmieniano – z Karlsthal na Jakobsthal, Jakuszec, a także Szklarska Poręba Jakuszyce, zanim ostatecznie w 2023 roku przyjął obecną nazwę Polana Jakuszycka. Od tamtej pory stał się niezwykłą częścią trasy linii kolejowej nr 311, prowadzącej przez malownicze tereny gór.

100 lat wcześniej w 1923 roku uruchomiono trakcję elektryczną. Trzy lata później, w 1926 roku, na trasie pojawił się specjalnie zaprojektowany dla Kolei Izerskiej wagon elektryczny Baureihe ET 89. W 1927 roku obsługę linii przejęły elektryczne wagony silnikowe.

Okres powojenny

Przy okazji warto wspomnieć o 8 maja 1945 roku – dniu zakończenia wojny – kiedy to wycofujące się oddziały Wehrmachtu wysadziły niezwykle piękny kolejowy most na rzece Bóbr w Jeleniej Górze.

W tym samym roku, w wyniku odbudowy Warszawskiego Węzła Kolejowego, część przewodów trakcyjnych z trasy Kolei Izerskiej została zdemontowana i wywieziona do Warszawy [1].

Po II wojnie światowej trasa przez 65 lat, z wyjątkiem kilku epizodu wznowienia działalności na linii Szklarska Poręba Górna – Jakuszyce, pozostawała nieużywana.

Po 2010 roku

W 2010 roku kolej na tej linii wznowiła działalność, łącząc Szklarską Porębę Jakuszyce z czeskim Libercem, realizując połączenia we współpracy z Kolejami Czeskimi [2].

Od 12 grudnia 2022 r. pociągi zatrzymują się w Jakuszycach w nowej lokalizacji, ok. 600 metrów od dotychczasowego przystanku – na wysokości Dolnośląskiego Centrum Sportu na Polanie Jakuszyckiej. Z dniem 12 marca 2023 r. przystanek zmienił nazwę ze Szklarska Poręba Jakuszyce na Polana Jakuszycka [3].

Przystanek Polana Jakuszycka jako miejsce rekreacji

Obok nowego peronu, 12 marca 2023 roku, oddano do użytku Dolnośląskie Centrum Sportu, które pełni również funkcję dworca dla tego przystanku. W nowym budynku DCS znajdują się m.in. restauracja, kawiarnia, ogólnodostępne toalety oraz szafki, które można wynająć na przechowanie bagażu [4].

Wielu turystów podróżujących Koleją Izerską na szlaku Szklarskiej Poręby Górnej do Jakuszyc zachwyca się Polaną Jakuszycką jako punktem początkowym tras pieszych do Stacji Turystycznej Orle, czy zielonego szlaku na Owcze Skały i na Halę Szrenicką.

Rozkład jazdy

W 2023 roku trasę kolei Izerskich obsługują Koleje Dolnośląskie. Fragment trasy Kolei Izerskiej ze stacji Szklarska Poręba Górna do Liberca liczy 34 km (w granicach Polski 15,9 km), a czas przejazdu całego odcinka wynosi obecnie około 1 godziny i 47 minut.

Warto też dodać że względu na różnicę poziomów między Tanvaldem a Kořenovem, na fragmencie linii po stronie czeskiej, zastosowano podwójną listwę zębatą systemu Abta. Na odcinku o długości 7 km różnica poziomów wynosiła 235 m, a na dwóch najbardziej stromych odcinkach nachylenie dochodziło do 58 promili [5]. Atrakcją były tu skomplikowane zwrotnice, umożliwiające jazdę lokomotyw z kołem zębatym [6]. Koniecznie należy wspomnieć, że po stronie czeskiej, w budynku dawnej stacji kolejowej we wsi Kořenov działa muzeum kolei zębatej. Ekspozycja prezentuje historię kolejnictwa na tym obszarze, obejmując archiwalne fotografie z budowy kolei oraz kolekcję kół zębatych. Dodatkowo, odwiedzający mogą zwiedzić dawną parowozownię i zobaczyć elementy taboru, który kiedyś funkcjonował na tej trasie [7].

Polana Jakuszycka to nie tylko najwyżej położony przystanek kolejowy w Polsce, lecz także miejsce, które kryje w sobie bogatą historię kolejnictwa, łączącą nowoczesność, wygodę i bezpieczeństwo. Stała się również atrakcyjnym punktem turystycznym, będącym wizytówką Gór Izerskich. Dla podróżnych to nie tylko zwykła podróż, lecz także czasoprzestrzeń, w której tradycja spotyka się z nowoczesnością, a malownicza sceneria górskiego krajobrazu towarzyszy podróży kolejowej.

[1]  pl.wikipedia.org/wiki/Polana_Jakuszycka_(przystanek_kolejowy)

[2]  polska-org.pl/527134,Linia_kolejowa_nr_311_Jelenia_Gora_Granica_panstwa_Jakuszyce.html

[3]  polska-org.pl/10145804,Szklarska_Poreba,Przystanek_kolejowy_Szklarska_Poreba_Jakuszyce_nowa_lokalizacja.html

[4]  24jgora.pl/artykul/nowy-przystanek-kolejowy/1383219

[5]  podroztrwa.pl/kolej-izerska/

[6]  www.pod-semaforkiem.aplus.pl/jg-dolni-p.php

[7]  www.zubacka.cz

Fotografia tytułowa:
foto: Mateusz Małkowski, CC BY-SA 4.0, link: pl.wikipedia.org/wiki/Polana_Jakuszycka_%28przystanek_kolejowy%29
media/Plik:Polana_Jakuszycka_(przystanek_kolejowy)_2.jpg;
foto: Siemens - Werkfoto Siemens, gemeinfreies Werbefoto, pl.wikipedia.org/wiki/Baureihe_ET_89