Hipotermia – przyczyny, objawy, pierwsza pomoc. Jak wezwać ratowników?
Jak unikać hipotermii w drodze?
Przyjrzyjmy się bliżej zjawisku hipotermii oraz odpowiednim procedurom w przypadku udzielania pomocy osobie poszkodowanej przez działanie niskich temperatur. Zanim jednak opiszemy wskazówki do pierwszej pomocy w takich sytuacjach, przybliżymy jak można uniknąć tego typu zdarzeń. Długa i daleka podróż zawsze niesie ze sobą ryzyko pojawienia się nieprzewidzianych okoliczności, takich jak opóźnienia czy awarie, niezależnie od tego, czy udamy się w drogę samochodem czy pociągiem. Dlatego warto odpowiednio się przygotować, wyposażając się w ciepłą odzież. Dodatkowym atutem w mroźne dni jest posiadanie termosu z ciepłą herbatą, koca i żelowego lub chemicznego ogrzewacza. Apteczkę warto także wyposażyć w koc ratunkowy NRC.
Podstawowe informacje
Hipotermia występuje, gdy temperatura ciała spada poniżej 35°C, a jej poważne konsekwencje mogą obejmować zaburzenia ośrodkowego układu nerwowego, oddechowego oraz rytmu serca, nawet prowadząc do śmierci.
Osobami najbardziej narażonymi na działanie niskich temperatur są osoby starsze, osoby nadużywające alkoholu i środków psychoaktywnych, niemowlęta oraz dzieci, ze względu na brak w pełni wytworzonych mechanizmów termoregulacji oraz małą masę ciała.
W przypadku łagodnej hipotermii poszkodowany może skarżyć się na bóle głowy, mięśni, zaburzenia równowagi, koncentracji, a także występowanie drżenia mięśniowego. Przy spadku temperatury ciała poniżej 32°C symptomy obejmują ogólne spowolnienie, ospałość, aż do utraty przytomności w cięższych przypadkach.
Wyróżniamy 5 stopni hipotermii:
- I stopień (HT1): temperatura ciała 32-35°C: poszkodowany jest przytomny, z drżeniem mięśniowym. Ogrzanie sprzyja powrotowi do dobrej formy.
- II stopień (HT2): temperatura ciała 28-32°C: pojawiają się zaburzenia świadomości, apatia, ustanie drżenia mięśniowego, możliwe są zaburzenia rytmu serca.
- III stopień (HT3): temperatura ciała 24-28°C: stan zagrażający życiu z utratą przytomności i ryzykiem niewydolności oddechowej oraz zaburzeń akcji serca.
- IV stopień (HT4): temperatura ciała poniżej 24°C: zatrzymanie krążenia, brak objawów życiowych, wymaga natychmiastowej resuscytacji i ogrzewania poszkodowanego.
- V stopień (HT5): zgon, czyli pewne objawy śmierci [1].
Pierwsza pomoc
W przypadku konieczności udzielenia pierwszej pomocy osobie wychłodzonej, należy przestrzegać kilku podstawowych zasad:
- Podczas ewakuacji unikaj gwałtownego przemieszczania osoby poszkodowanej – raptowne zmiany pozycji mogą bowiem prowadzić do poważnych zaburzeń rytmu serca. Jednocześnie nie wolno opóźniać ewakuacji.
- Unikaj zbyt szybkiego ogrzewania poszkodowanego. Usuń mokrą odzież, zabezpiecz poszkodowanego przed dalszą utratą ciepła (dodatkowe okrycie, ochrona przed wiatrem, koc ratunkowy NRC. Nie pocieraj ciała poszkodowanego, ogrzewaj stopniowo. Wykorzystaj ogrzewacze, ale nie bezpośrednio na skórę. Jeśli możliwe, przenieś poszkodowanego stopniowo do ciepłego pomieszczenia, zaczynając od przedsionka.
- W przypadku przytomności poszkodowanego, można podać mu ciepłe płyny (najlepiej z dużą ilością cukru), unikając alkoholu. Alkohol przyspiesza wychłodzenie i jest niewskazany. Każdy przypadek hipotermii wymaga hospitalizacji z uwagi na różnorakie możliwe powikłania.
Odmrożenia
Długotrwałe przebywanie w niskich temperaturach może prowadzić do odmrożenia, głównie palców, nosa czy stóp. Wyróżniamy 4 stopnie odmrożenia:
- I: jest przejściowy i charakteryzuje się zaburzeniami krążenia krwi, bólem, drętwieniem, pieczeniem. Systematyczne ogrzewanie zwykle wystarcza.
- II: uszkodzenie skóry, pojawienie się pęcherzy z płynem surowiczym, zaburzenia krążenia. Zaleca się sterylnie zabezpieczenie ran i kontakt z lekarzem.
- III: martwica skóry i głębszych tkanek – skóra przybiera siną barwę na skutek martwicy jej powierzchownych warstw; czucie bólu również jest zniesione.
- IV: martwica obejmuje głęboko położone tkanki, w tym ścięgna oraz kości. Czasem dochodzi do samoistnych amputacji odmrożonych części ciała (np. palców, dłoni) [2].
Od drugiego stopnia odmrożenia zalecany jest kontakt z lekarzem lub hospitalizacja.
Zatrzymanie krążenia w hipotermii
Jeśli poszkodowany nie reaguje i nie oddycha, przystąp do akcji ratunkowej. Prowadź 30 uciśnięć klatki piersiowej i 2 wdechy ratunkowe, zwracając uwagę na sztywność klatki piersiowej. Zmieniaj się co 2 minuty. Skorzystaj z defibrylatora AED, jeśli jest dostępny, stosuj się do jego komunikatów. W hipotermii, pomimo trudności, akcja resuscytacyjna może być skuteczna, dlatego nie wahaj się przystąpić do działań [3].
#ŻółtaNaklejkaPLK ratuje życie
Jeśli znajdujesz się w pobliżu przejazdu kolejowo-drogowego lub peronu – przed podjęciem działań ratunkowych upewnij się, że ewakuacja lub pomoc poszkodowanemu odbywa się bezpiecznie, nie narażając na dodatkowe niebezpieczeństwo związane z nadjeżdżającym pociągiem. W przypadku zdarzenia na przejeździe i konieczności wezwania pomocy lub zatrzymania pociągów, skorzystaj z #ŻółtaNaklejkaPLK. Odszukaj ją, zadzwoń na telefon alarmowy 112 i podaj operatorowi numer przejazdu z Żółtej Naklejki PLK. Twoja szybka reakcja jest kluczowa i pozwoli na szybkie wstrzymanie ruchu pociągów na tej linii kolejowej. Naklejka znajduje się zawsze na obudowie napędu rogatkowego lub na odwrocie krzyża św. Andrzeja, od strony torów. Ma kolor żółty i jest wykonana z folii odblaskowej, co umożliwia jej łatwe zauważenie. Cały opis jak zgłaszać zdarzenia na przejazdach kolejowo-drogowych znajdziesz w artykule Szybka pomoc na przejeździe kolejowo-drogowym: Co robić, gdy jesteś świadkiem zdarzenia na przejeździe?"
Podsumowując, pamiętaj o zachowaniu ostrożności i trosce o bezpieczeństwo zarówno siebie, jak i innych uczestników ruchu. #ŻółtaNaklejkaPLK oraz umiejętność reakcji w sytuacjach awaryjnych są kluczowe w podejmowaniu decyzji dotyczących bezpieczeństwa, życia i zdrowia. Dowiedz się jak Zostać Ambasadorką/Ambasadorem Bezpieczeństwa. Stając się Ambasadorką lub Ambasadorem Bezpieczeństwa, dołączasz do społeczności osób rozsądnych i wrażliwych.
[1]https://projektaed.pl/fundacja/jak-powinna-wygladac-pierwsza-pomoc-przy-odmrozeniu/
[2]https://www.centrumratownictwa.com/blog/pierwsza-pomoc-przy-odmrozeniach
[3]https://projektaed.pl/fundacja/jak-powinna-wygladac-pierwsza-pomoc-przy-odmrozeniu/