Postaw szlaban na telefon za kierownicą
Pierwszy prototyp telefonu komórkowego ważył 40 kg, kolejny model – który z resztą trafił do sprzedaży – już „tylko” 0,8 kg… Dziś smartfony są „lekkie jak piórko”, mieszczą się niemal w każdej kieszeni i stały się nieodłącznym elementem naszego życia. I choć upraszczają wiele czynności, to korzystanie z nich niesie za sobą również negatywne skutki. Większość wypadków na przejazdach kolejowo-drogowych jest bowiem spowodowana brawurą kierowców, ich impulsywnymi zachowaniami i zaburzoną koncentracją, przy czym jednym z głównych rozpraszaczy uwagi są właśnie smartfony.
Smartfon „za kółkiem” okiem prawników i naukowców
W świetle ustawy Prawo o ruchu drogowym z dnia 20 czerwca 1997 r. zabronione jest korzystanie podczas jazdy z telefonu wymagającego trzymania słuchawki lub mikrofonu w ręku (art 45 ust. 2 pkt 1). Kierowcy, który nie stosuje się do przepisów, grozi mandat w wysokości 200 zł i punkty karne. Używanie telefonu za kierownicą łączy się jednak nie tylko ze złamaniem przepisów i poniesieniem konsekwencji finansowych, ale stanowi duże zagrożenie dla kierowcy, pasażerów i pozostałych uczestników ruchu drogowego.
Używanie przez kierowcę smartfona powoduje, że odrywa on swój wzrok od drogi, ręce od kierownicy, a umysł od rzeczywistych sytuacji w ruchu drogowym. Mamy wówczas do czynienia jednocześnie z trzema typami dystrakcji: wizualnym, manualnym i kognitywnym – wskazywanym jako ten, który ma największy wpływ na zachowania kierowców. Z tego względu podczas jazdy samochodem powinniśmy również unikać używania zestawu głośnomówiącego, ponieważ już samo zaangażowanie w rozmowę przez telefon rozprasza uwagę i ma wpływ na zachowania na drodze. Jak podaje WHO, używanie smartfona za kierownicą przyczynia się m.in. do opóźnienia czasu reakcji (związanego np. z działaniem w nagłej sytuacji, rozpoczęciem hamowania czy reakcją na sygnały świetlne), ograniczenia umiejętności utrzymywania się na właściwym pasie, zmniejszenia świadomości sytuacji na drodze i zawężenia pola widzenia 2. Tymczasem – jak wynika z badań CBOS – około 44% polskich kierowców deklaruje, że podczas prowadzenia samochodu zdarza im się rozmawiać przez telefon komórkowy, a większość kierowców jeżdżących codziennie lub prawie codziennie rozmawia przez komórkę podczas jazdy 3.
Telefon na przejeździe kolejowo-drogowym – jesteśmy na NIE!
Złudnym jest przeświadczenie, że zerknięcie na telefon lub sięgnięcie po niego zajmuje tylko chwilę i nie wpływa na prowadzenie auta. To właśnie chwile, sekundy decydują o bezpieczeństwie na drodze i podczas przekraczania przejazdów kolejowo-drogowych. Jednym z głównych zagrożeń na terenach kolejowych jest właśnie niedostateczna koncentracja podczas prowadzenia samochodu, wywołana np. rozmowami przez telefon, pisaniem wiadomości, sprawdzaniem powiadomień czy surfowaniem po sieci. Jak pokazują badania opublikowane na łamach „Journal of Behavioral Addictions”, telefon może rozpraszać i sprawiać, że będzie nam trudno ponownie skupić się na wykonywanym zadaniu 3. Takim zadaniem może być bezpieczna podróż autem. Nawet jeśli codziennie przekraczamy to samo skrzyżowanie drogi z torami i wydaje się nam, że możemy sięgnąć po telefon, bo „po tych torach, o tej porze nic nie jeździ”, to narażamy się na sytuację niebezpieczną – rozkłady pociągów się zmieniają, zdarzają się opóźnienia. A na polskie tory codziennie wyrusza ponad siedem tysięcy pociągów!
Podczas przekraczania przejazdu kolejowo-drogowego zawsze powinniśmy zachować ostrożność, bacznie obserwować sytuację na torach i zwracać uwagę na znaki drogowe oraz sygnalizację świetlną. Dodatkowymi utrudnieniami w terenach kolejowych mogą się również okazać trudne warunki pogodowe zakłócające widoczność czy nieprzewidziane zachowania pozostałych kierowców.
Po telefon na przejeździe kolejowo-drogowym sięgamy tylko wtedy, kiedy już nastąpiła sytuacja kryzysowa i telefonicznie chcemy się skontaktować ze służbami ratunkowymi lub technicznymi z wykorzystaniem Żółtej Naklejki PLK. Warto jednak pamiętać, że przed tym – jeżeli nie mamy możliwości zjechania z przejazdu – powinniśmy jak najszybciej opuścić samochód i strefę niebezpieczną. Jeśli nasz samochód zostanie unieruchomiony między rogatkami w wyniku usterki pojazdu, kiedy już doszło do wypadku i musimy ratować czyjeś życie lub kiedy widzimy na torach przeszkodę, powinniśmy zadzwonić pod numer alarmowy 112. Z kolei numer awaryjny wybieramy, jeśli zauważymy usterkę techniczną, np. wyłamaną rogatkę, uszkodzone oznakowanie lub sygnalizator świetlny. Oczywiście przed sięgnięciem po telefon, zatrzymujemy samochód w bezpiecznym miejscu.
Pamiętajmy, że każdy błąd na przejeździe kolejowo-drogowym może kosztować zdrowie lub życie. Odłożenie telefonu na bok podczas prowadzenia samochodu to niewielkie wyrzeczenie.
1 WHO, Mobile Phone Use: A Growing Problem of Driver Distraction, s. 3, https://www.who.int/publications/i/item/mobile-phone-use-a-growing-problem-of-driver-distraction (dostęp: 15.07.2021).
2 Tamże, s. 20.
3 CBOS, Używanie telefonów komórkowych za kierownicą, „Komunikat z Badań” 2017, nr 82, s. 3, https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2017/K_082_17.PDF (dostęp: 15.07.2021).
4 Za: https://naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news,78304,komorka-nie-pozwala-odpoczac-psychicznie.html (dostęp: 15.07.2021).
